Wat zijn triggerpoints

Een spier is opgebouwd uit afzonderlijke spiervezels. In een normale ruststand is een spiervezel niet uitgerekt of samengetrokken, maar heeft een gemiddelde spiertonus. Wanneer een triggerpoint in de spier aanwezig is, zijn de spiervezels in de rusttoestand op bepaalde punten meer samengetrokken dan in het omringende gebied. Op deze punten is de spierspanning dus hoger en ontstaat een lokale verdikking met een slechte doorbloeding waardoor afvalstoffen zich ophopen. Door de pijn ontstaat nog meer spierspanning, een verhoogde druk op de kleine zenuwen en wordt de doorbloeding van de spier steeds minder. De spier verkort zich, waardoor de beweeglijkheid van de spier vermindert en stijfheid ontstaat. Deze spanning veroorzaakt vervolgens weer pijnsymptomen in nabijgelegen aanhechtingen en gewrichten. Op deze manier kunnen uiteindelijk hevige pijnklachten ontstaan.

Triggerpoints kunnen hoofdpijn, pijn in de nek en kaak, pijn in de onderrug, een tennisarm en een scala aan andere klachten geven. Ze kunnen de oorzaak zijn van pijn in gewrichten (schouder, pols, heup, knie en enkel), die vaak worden aangezien voor artritis, tendinitis, sinusitis of artrose en kunnen leiden tot gevoelloosheid in handen en voeten. Ook de diagnose fibromyalgie kan een oorsprong hebben in triggerpoints.

Triggerpoint therapie is een kortdurende maar effectieve behandeling die vaak wordt gecombineerd met massage.

Hoe ontstaan triggerpoints

Triggerpoints kunnen ontstaan in allerlei situaties waarin spieren op een onprettige manier worden gebuikt. Denk daarbij aan een acute (verkeerde beweging, ongeluk, operatie, trauma) of chronische (langdurige verkeerde werkhouding) overbelasting. Meestal ontstaan klachten door een samenhang van verschillende factoren, zoals een combinatie van overbelasting van de betreffende spier met daarbij ongunstige omstandigheden zoals stress, vermoeidheid, verkeerde voeding en gebrek aan rust. Soms is de oorzaak voor het ontstaan van de klacht duidelijk, maar vaak zijn de klachten geleidelijk ontstaan en toegenomen.

Door een ervaren therapeut zijn triggerpoints gemakkelijk te vinden en uit te schakelen. Van buitenaf zijn triggerpoints voelbaar als pijnlijke harde bobbeltjes of strengetjes. Wanneer er flinke druk op wordt gegeven, kan dit een uitstralende pijn opwekken in het gebied van de triggerpoint zelf of in een ander deel van het lichaam. Dit noemen we lokale of afgeleide (myofasciale) pijn, die in het geval van triggerpoints voorkomt in voorspelbare patronen en gebieden in het lichaam. Er zijn een aantal symptomen die sterker wijzen op de aanwezigheid van triggerpoints, zoals lokale pijn die verergert bij activiteit, lokale pijn bij druk geven, uitstralingspijn, het kunnen opwekken van een herkenbaar pijnpatroon, het aanwezig zijn van strakke strengen in de spier, verminderde lenigheid en gevoeligheid van de spier.

De behandeling van triggerpoints

Het lokaliseren van de triggerpoints gebeurt door te voelen met directe vingerdruk of palpatie waarbij een druk wordt aangehouden om uitstralende pijn te provoceren. Het stimuleren van de lokale pijn of uitstralingspijn door druk is de meest betrouwbare diagnostische methode voor het lokaliseren van triggerpoints.

Er zijn een aantal manieren om triggerpoints te behandelen. De methode die ik gebruik is een manuele behandeling eventueel aangevuld met triggerpoint taping en met gebruikmaking van bijvoorbeeld een theracane of triggerpointbal voor zelfbehandeling thuis.

bekijk een animatie met uitleg over triggerpoints

wat zijn de kenmerken van triggerpoints

Afgeleide pijn is het meest kenmerkend voor een triggerpoint. Simpel gezegd is afgeleide pijn pijn die je voelt op een andere plaats in het lichaam. Elk triggerpoint heeft zijn eigen kenmerkende uitstralingsgebied. De triggerpoints en hun kenmerkende pijnpatronen zijn in kaart gebracht dankzij het 60 jaar durende pionierswerk van de artsen Janet Travell en David Simons. Spanningshoofdpijn, kaakpijn, oorpijn en ischias kunnen uitingen zijn van afgeleide pijn van triggerpoints. Pijn in de onderrug kan afkomstig zijn van triggerpoints in de billen, buikspieren en zelfs kuiten. Afgeleide pijn is dus het belangrijkste kenmerk van een triggerpoint. Vaak wordt er daardoor niet verder gezocht dan de pijnplek, waardoor de oorzaak van de klacht niet eerder achterhaald werd.

samendrukken van bloedvaten en zenuwen

De triggerpoints kunnen op zenuwen drukken die in de buurt van het triggerpoint lopen. Dit leidt dan tot abnormale sensaties als verdoofdheid, jeuk, een brandend gevoel en overgevoeligheid in de gebieden die door de zenuw worden bediend. Dit gebeurt het meest in armen en handen. Ook kan een triggerpoint een bloedvat samendrukken.

autonome effecten

Deze worden veroorzaakt door het autonome zenuwstelsel. Dit zenuwstelsel bestuurt de spieren en de klieren van het spijsverteringsstelsel, de bloedvaten, het hart, het ademhalingssysteem en de huid. Enkele bekende effecten zijn evenwichtsstoornissen, bloeddoorlopen of heftig tranende ogen, wazig zicht, een hangend ooglid, overmatige speekselvorming.

problemen met bewegen

Om te bewegen is het nodig dat sommige spieren zich verkorten en dat andere langer worden. Triggerpoints kunnen ervoor zorgen dat een spier beide niet graag doet. Uitrekken en samentrekken van de spier verergert de pijn, waardoor je geneigd bent steeds minder te bewegen. Doordat de aangedane spier steeds minder hoeft te doen, worden andere spieren steeds meer belast. Hierbij kunnen hele ledematen en soms een hele lichaamszijde betrokken raken en de pijnklachten steeds algemener en onduidelijker worden.